Volgens de bepalingen van de Overeenkomst van Potsdam (1945) was het Duitsland (verboden - voor de tweede maal in 27 jaar - om over zelfstandig geregelde strijdkrachten te beschikken). 

Het mislukken van de Conferentie van de Ministers van Buitenlandse Zaken, die in december (1947) te Londen werd gehouden om te beslissen over de toekomst van Duitsland, was aanleiding om paramilitaire eenheden in Oost-Duitsland te vormen. Toen dan ook de Duitse Democratische Republiek in oktober (1949) werd opgericht, werden deze na registratie van alle ingezetenen (1949/50) bestaande uit eenheden die door de Sowjet bezettingsmacht in de SBZ (Sowjetische Besatzung Zone) (al) waren gevormd belast met orde taken zoals Grenzpolizei en Bereitschaftspolizei Manschaften. Hiermee werd natuurlijk langzaam een militaire macht opgebouwd onder de noemer van "Polizei". De spanningen tussen Oost en West escaleerde ook verder en mede door politieke druk vanuit Rusland werd in (1952) als voorloper op de vorming van een leger de "KASERNIERTEN VOLKSPOLIZEI " (KVP)  opgericht. Dit bracht irritatie en wrevel met zich mee bij de bevolking men voelde zich mede onder druk gezet door de politieke partij SED ( Socialistische Einheits Partei Deutschland ). Velen verlieten de (SBZ) voor zover mogelijk wat mede leidde tot de opstand van (1953). De opstand werd hard neergeslagen waarbij deze eenheden een cruciale en soms dramatische rol speelden. De (KVP) is dus niet te verwarren met de "VOLKSPOLIZEI". Zoals eerder omschreven werd de kloof tussen Oost en West steeds groter. Vervolgens sloten de West machten een verbond en werd de "NAVO (Noord-Atlantische Verdragsorganisatie)" opgericht. Als reactie sloot de DDR een verbond (1955) dat later bekend werd als het "Warschaupact". Voor de DDR was nu ook de weg vrij waarmee in (1956) de "Nationale Volks Armee" (NVA) een feit werd waar de (KVP) in op werd genomen. Gelijktijdig werd ook het "Ministerium für Nationale Verteidigung" (MfNV) geformeerd dat viel onder de ministerraad. Het (MfNV) had militair gezien geen wezenlijke militaire bevoegdheden deze waren voorbehouden aan het "Politbureau" (Zie hoofdstuk Politiek)* Het (MfNV) verzorgde uitsluitend de planning, organisatie, coördinatie van de landsverdediging in militair en civiel opzicht.

De (NVA) steunde in de beginjaren volledig op de Sowjet macht maar men wist toch vrij snel de opbouw van  "Landstreitkräfte, Luftstreitkräfte en Volksmarine" te realiseren. Immers ter voorbereiding waren in de jaren daarvoor (KVP) al talloze kazernes gebouwd, die nu geleidelijk werden betrokken door de (NVA). Men probeerde met de politieke vorming (FDGB) leden van jeugdorganisaties zoals de (FDJ), (GST) te werven voor toetreding tot de (NVA) die tot dan nog steeds vrijwillig was. Vanwege de opgelopen spanningen tussen Oost en West (Koude Oorlog) werd in (1962) de dienstplicht ingevoerd voor mannen van 18-26 jaar die 18 maanden verplicht actieve dienst moesten vervullen. Over het algemeen hadden de jongeren hier geen enkele moeite mee. De opleiding was goed en zorgde voor een zekere basis voor een verdere carrière in de DDR . De (NVA) was een van de sterkste legers binnen het "Warschaupact", vooral door de hoge gevechtsbereidheid, discipline en inzetbaarheid. Ook was zij, na de Sovjet-Unie  uitgerust met de beste, nieuwste Sovjet-technieken. In (1987) had de (NVA) 175.300 manschappen in vredestijd. Ongeveer de helft hiervan was beroepsmilitair. De (NVA) was naar Sovjet - model ingericht. Het grootste deel van de officieren was lid van de "Sozialistische Einheitspartei Deutschlands" (SED). De (NVA) is nooit in een oorlog betrokken geweest. Maar wel actief betrokken geweest bij verschillende militaire missies in Cuba, Egypte en enkele andere landen in het Midden-Oosten tijdens de koude oorlog. Ook zijn er destijds voorbereidingen geweest om in te grijpen in Tsjecho-Slowakije (1968) tijdens de "Praagse lente" maar Het (ZK) "Zentralkomitee" van de DDR vond het risico te hoog om met een Duits leger binnen te vallen gezien de historie van de Tweede Wereldoorlog. Dus speelde de (NVA) een ondergeschikte rol tot aan de grens tijdens de inval van het Warschaupact in Tsjecho-Slowakije (1968) .

In de jaren 50 tot aan het einde van de DDR werden vele leerstoelen ontwikkeld die politiek, cultureel, medisch, militair werden ingericht als universiteit, academie, en hoge scholen voor geselecteerd kader uit de verschillende disciplines. de selectie was redelijk zwaar daar de betreffende kandidaat grondig werd doorgelicht omtrent zijn of haar denkwijze die moest passen in de gevoerde politiek van de  DDR en haar partners.