Het mislukken van de Conferentie van de Ministers van Buitenlandse Zaken, die in december (1947) te Londen werd gehouden om te beslissen over de toekomst van Duitsland, was aanleiding om para-militaire eenheden in Oost-Duitsland te vormen. Het communistische gedachtegoed moest worden vastgehouden tot elke prijs. De Grenzpolizei , Hilfs, bereidschaft,schutzpolizei en werden  in (1948)  ondergebracht in de "Hauptabteilung Grenzpolizei und (HA GP/B)" Door de "Sowjetische Militär Administration in Deutschland" (SMAD) in de (SBZ)   als onderdeel van de te formeren "Deutsche Verwaltung des Innern" (DVdI) in (1949).       

Na de grondlegging van de de Duitse Democratische Republiek in oktober (1949) werden deze reeds bestaande en geformeerde Volks, Hilfs, Schutz, Grenz, bereidschaftpolizei eenheden ondergebracht in het nieuw opgerichte "Ministerium des Innern"(MdI) bij de daar tevens "gevestigde "Hauptverwaltung der Deutsche Volkspolizei" (HVDVP). In de periode (1945/49) waren deze eenheden al deels betrokken bij orde/veiligheid taken maar namen de taken nu definitief ter hand. Wel dient te worden vermeld dat er 40 eenheden elk circa 250 man groot Bereitschaftspolizei Manschaften werden gerekruteerd uit bestaande Hilfs, Grenz, en bereidschaftpolizei doorgaans veteranen uit WWII, die werden benoemd als " Kasernierte Volkspolizei" (KVP/NVA*) gezien de politieke situatie op aangeven van de Sovjet- Unie vast een voorloper van de latere NVA. In aanvang waren er dus al "Volkspolizei" eenheden sedert (1945). Zeker niet te verwarren met de te vormen VOLKSPOLIZEI (VP) eenheden en Bereitschaftspolizei die men min of meer gelijktijdig wilde formeren en opbouwen. De naam

"VOLKSPOLIZEI" werd echter pas officieel op 12 mei (1949) en werd op 1 juni (Kindertag)  uitgeroepen tot "Tag der Polizei " later werd dit "Tag der Deutschen Volkspolizei" verplaatst naar 1 juli. De (DVP) was in de jaren 60 inmiddels uitgegroeid tot een organisatie met tal van  verschillende dienstafdelingen.

In (1948) werd een deel van de "Bereidschaftspolizei" (zie ook boven KVP en hoofdstuk NVA )*in kazernes ondergebracht ten behoeve van orde handhaving ingezet bij grote manifestaties, staatsbezoeken, bewaking van risicovolle complexen. Deze paramilitaire politie eenheid behoorde tot de  "KASERNIERTE" eenheden en werd ook als zodanig geleid. In (1949) vormde men meer wachtbataljons uit in kazernes gelegerde   "Bereitschaft" eenheden. Zo ontstonden vervolgens compagnieën die gestationeerd waren in de landen van de (SBZ) onder het "Volkspolizeikreisämtern (VPKA)". Onder deze landen werd verstaan :

Mecklenburg, Brandenburg, Sachsen-Anhalt, Sachsen, en Thüringen. 

Door invoering van nieuwe technieken en oplopende kosten werd het personeelsbestand teruggebracht. Verder zijn er geen noemenswaardige veranderingen of reorganisaties meer geweest. Qua inzet kan nog worden vermeld dat jonge "Bereidschaftspolizisten" tijdens demonstraties in de hoofdstad Berlijn in laatste maanden van (1989) totaal in verwarring waren. Ze moesten de festiviteiten en beveiliging zeker stellen op 7 oktober (1989) de officiële "40 Jahres feier Tag" der DDR. Het leidde uiteindelijk na massa demonstraties (in met name Leipzig) het einde op 1 november (1989) van de DDR met de val van de muur in. Na de Wende werden in de loop van (1990) dienstplichtigen "Bereidschaftspolizisten" ontslagen en beroeps (officieren slechts deels) overgenomen in politie-eenheden van het verenigde Duitsland.

Ter ondersteuning van de lokale (DVP) afdelingen werden in (1951) uit de

"Zentralen Kräfte Schutzpolizei (ZKS) Schnellkommando's" gevormd. Er werden tevens hondenbrigades gevormd die later ook bij overige dienst onderdelen konden worden ingezet. Uitsluitend deze eenheden hadden in aanvang een dienstwagen tot hun beschikking en bleven tot (1967) actief. Deze eenheden werden samen met jonge rekruten ingezet bij demonstraties en grote (politieke) evenementen. Door de indeling in (14 districten zie boven) kon men ook gemakkelijk lokaal personeel rekruteren en opleiden om direct te kunnen anticiperen in het betreffende district. 

De uiteindelijke "Schutzpolizei" kreeg steeds meer vorm en leek op het eerste gezicht te vergelijken met de reguliere politie bij ons in het westen.

De taken bestonden uit controles, ondersteuning bij aanrijdingen, inbraken, diefstal en openbare orde. De afdeling kreeg dienstauto's ter beschikking, en vervulde tevens straatdienst. In de propaganda was inmiddels de naam "im dienste des Volkes" geïntroduceerd maar niets is minder waar. De "Deutsche Volkspolizei" (DVP) onderhield zeer nauwe contacten met het "Ministerium  für  Staatssicherheit" (Mfs). Men had zelfs niet officiële informanten in dienst die allerlei informatie verstrekten aan het (Mfs). Uiteraard bleef de "Schutzpolizei" actief tot de Wende waarbij  gescreende jonge agenten later de overstap naar de nieuw gevormde "Bundespolizei" mochten maken. Overigen gingen (vroegtijdig) met pensioen of werden uit de dienst ontslagen.

De  "Wasserschutzpolizei" fungeerde als de "Schutzpolizei" op het water met name langs de watergrenzen van de DDR. Er werd gekeken naar de gedragsregels op het water, controleerde vaarbewijzen, snelheidscontroles was actief bij aanvaringen, diefstal en het tegen gaan van smokkelen van goederen of zelfs mensen die mogelijk deel van de kostbare lading konden uitmaken. Via de binnenwateren (rivieren) werden vaak goederen vervoerd die noodzakelijk waren voor de infrastructuur dus werden deze routes extra belicht. Een belangrijke rivier hierbij was de Elbe die ontspringt in Tsjechië en uitmondt bij Cuxhaven in de Noordzee. De Elbe liep via Dresden Dessau en Maagdenburg door de DDR met belangrijke zijrivieren zoals Moldau en Saale verder in noordwestelijke richting.

Naast havens en sluizen waaronder deels rivieren en kanalen o.a. bij Berlijn speelden als natuurlijke grens in de SBZ en latere DDR  een veiligheidsrol tussen Oost en West. De bewaking werd mede uitgevoerd door de "Wasserschutzpolizei" samen met de latere grenstroepen een onderdeel van de NVA. Voorts werd ook de recreatieve scheepvaart met name op reglementen, voorschriften streng gecontroleerd op binnenwateren, recreatieplassen en meren . In voorkomende gevallen werd nauw samen gewerkt met andere diensten zoals "Schutz, Transportpolizei" Ook na de Wende bleef de "Wasserschutzpolizei" bestaan waarbij de agenten onder dezelfde condities als eerder genoemd mogelijk een overstap konden maken naar de eenheden van de "Bundespolizei" in het verenigde Duitsland.

Na de inrichting van de SBZ werd met de wederopbouw begonnen en werden staatsbedrijven geformeerd volgens het socialistische communistische model van de Sovjet-Unie ook binnen deze bedrijven was de angst groot voor sabotage, bedrijfsspionage, of diefstal van documenten of goederen. Na de grondlegging van de DDR was het een roerige tijd in de jaren 50 met veel politieke onrust en onvrede. Binnen (Staats)bedrijven  werd een "Betriebsschutzpolizei" opgericht die vergaande bevoegdheden had. In grote bedrijven werden zelfs hele groepen opgericht die voor orde en veiligheid moesten zorgen binnen en buiten bedrijfsuren. Na de oprichting van de NVA zouden deze groepen geleidelijk geformeerd gaan worden in de "Kampfgruppen" (zie NVA).

De "Betriebsschutz" als eenheid onder de (DVP)  kreeg  langzaam een civieler karakter en ging zich de navolgende jaren meer specialiseren in voorschriften, reglementen zodat de operationele zorg  voor de bedrijfsveiligheid op (Staats)complexen strikt werd nageleefd. Ook in de nacht was men paraat om calamiteiten het hoofd te bieden. Mochten er toch verdachte omstandigheden zijn dan werd de "Schutz,Kriminalpolizei" direct geïnformeerd om maatregelen te treffen. Ofschoon de oorsprong van deze dienst uitsluitend was gelegen in het voorkomen van (bedrijf) spionage en sabotage konden politieke beweegredenen niet los worden gezien in het tijdsbeeld van deze dienst. Heden bestaan in Oost en West tal van

(overheid) diensten die zorg dragen voor veiligheid, kwaliteit en milieu.

De "Abschnittsbevollmächtigter"(ABV) een mond vol is ontstaan naar een model uit de Sovjet-Unie en was een (soort) wijkagent met vergaande bevoegdheden met meerdere jaren ervaring als "Schutz, Betriebschutz Polizei" en had tevens een aanvullende opleiding gevolgd tot (ABV). Deze opereerde in zijn toegewezen (woon)gebied en fungeerde als eerste aanspreekpartner voor bewoners van het dorp of de wijk. De (ABV) rapporteerde aan het district of wijkkantoor in een grote stad. Door de gedegen opleiding  met socialistische politieke leer aan de (DVP) school was hij goed op de hoogte van voorschriften, vergunningen en reglementen. Dus kon van advies dienen in voorkomende situaties of calamiteiten. Echter de betreffende verantwoordelijke diensteenheid werd direct geïnformeerd voor vervolg acties en afhandeling.

De (ABV) moest duidelijk een empathisch vermogen hebben om nauw contact te kunnen onderhouden met de bewoners en werkenden in zijn toegewezen gebied. Maakte een praatje maar controleerde (ook samen) met het "Paß- und Meldewesen" het "Hausbuch"(verplicht om bijgewerkt in huis te hebben) waar exact stond beschreven wie op het aangewezen adres woonde of gewoond had. Ook werd gebruik gemaakt van subtiele technieken om te beoordelen of betreffende inwoners politiek de juiste instelling hadden om eventueel als

"Freiwillige Helfer van de Volkspolizei" voorgesteld te kunnen worden. Deze functie werd in de jaren 50 in leven geroepen. Op het hoogte punt in de jaren 60/70 waren er circa 150.000 vrijwilligers in dienst. Ze rapporteerden in eerste instantie aan de (ABV) maar werden al snel ook bij alle overige eenheden van de (DVP) ingezet. Om de rol van de (ABV) verder nog te verduidelijken: Mochten er inwoners willen reizen naar landen buiten de socialistische staten dan werd door het (Mfs) vaak de (ABV) geraadpleegd alvorens een visum tot uitreizen werd verstrekt. Deze was immers goed op de hoogte van de politieke status van de bewoners. Uiteraard werden verdachte inwoners ook gemeld via het "Paß- und Meldewesen" aan het (Mfs) met alle mogelijke gevolgen van dien. Na de Duitse hereniging werd in (1990) de (ABV) eenheid te samen met de "Freiwillige Helfer van de Volkspolizei" opgeheven.

Ook het verkeer nam toe in de SBZ en latere DDR. De noodzaak van verkeerspolitie ontstond vrijwel direct maar kreeg concrete vorm in de

jaren 60 en 70. Alhoewel er lang niet voor iedereen de mogelijkheid was om een vervoersmiddel te kopen nam het verkeer toch toe. De meest populaire  ook naar het westen geëxporteerde auto was de "Sachsenring" type Trabant met tweetakt -motor. De koper moest gemiddeld ruim 10 -15 jaar wachten tot levering na aankoop. Indien men echter een belangrijke overheidsfunctie had werd er soms afgeweken van deze wacht periode en werd de auto eerder geleverd. Leden van de SED/STASI reden vaak een luxere auto zoals een Wartburg, Lada, of Moscovitch uit de Sovjet-Unie. 

De taken van de "Verkehrspolizei" waren vergelijkbaar met de verkeerspolitie in het westen o.a. snelheids, alcohol, technische voertuig controles, ongevallen, transporten, het regelen van het verkeer en in de latere jaren 80 het volgen van verkeersstromen vanuit de lucht per helikopter. Ook werd verkeersles gegeven op scholen waarbij de jeugd werd gewezen op de gevaren op de weg onder meer met de fiets. Vermeldenswaard is dat het bureau rijvaardigheidsbewijzen ook  onder de eenheid "Verkehrspolizei"

ressorteerde voor alle gemotoriseerde voertuigen inclusief de bromfiets. Men had de beschikking over surveillancewagens en motoren om snel ter plaatse te kunnen zijn. Later werden onder dezelfde condities als eerder genoemd ook hier agenten mogelijkheden geboden een overstap te maken naar de eenheden van het verenigde Duitsland.

Na WWII werden in de (SBZ) zoals hiervoor beschreven verschillende

(politie) diensten opgericht met het doel de socialistische staat en latere DDR te waarborgen. De infrastructuur was een grote chaos en moest geheel weer worden opgebouwd. Een van de cruciale verbindingen moest snel hersteld worden. De "Reichsbahn" was in het vooroorlogse Duitsland de verkeersader die door Duitsland liep voor het vervoer van goederen, reizigers en had destijds de beschikking over spoorwegpolitie deze werd door de "Sowjetische Militär Administration in Deutschland"(SMAD) direct weer leven in geblazen zo ontstond de "Bahn" en  "Transportpolizei" kortweg (TRAPO) genoemd. De doelstelling was om diefstal van goederen te voorkomen en smokkelwaar in beslag te kunnen nemen. 

Voorts werden spoorwegemplacementen en treinen gecontroleerd om illegale reizigers op te sporen en mogelijke gezochte oorlogsmisdadigers te arresteren samen met de daartoe bevoegde instanties in die tijd. Na de oprichting van de DDR werd de (TRAPO) een vaste waarde  van de (DVP) deze kreeg specifieke taken toebedeeld waarbij de samenwerking met de Reichsbahn cruciaal bleef. Controles van vrachtbrieven en verzegelde treinwagons waren aan de orde van de dag. Overal waar het spoor liep zoals langs viaducten e.d. werd de (TRAPO) ingezet. Eind jaren 50 werd het (ABV) model ook toegepast bij deze eenheden. Er werden zelfs nu de koude oorlog inmiddels een feit was militair gevormde (TRAPO) commando troepen gevormd die mee reisden op de transport goederentreinen van en naar de socialistische wapenbroeders van het "Warschaupact" ter bescherming. Ook bij de grensovergangen, treinstations was concrete bewaking om eventuele verstekelingen die wilden vluchten te kunnen arresteren men gebruikte hiervoor hondenbegeleiders en werkte nauw samen met de "Kriminalpolizei" waar ook binnen de (TRAPO) speciale afdelingen voor bestonden. Door de spanningen tussen Oost en West had de (TRAPO) mede een politieke rol om de staatsveiligheid te waarborgen. Na de eenwording van Duitsland werd ook de (TRAPO ) in deze vorm (1990) geheel opgeheven .

Uiteraard kan de "Kriminalpolizei" (KRIPO) niet uitblijven. Deze eenheid werd direct door andere diensten geraadpleegd na het vaststellen van mogelijke strafbare feiten. Eind jaren 40 werd deze eenheid al gevormd. Door de chaotische toestanden mede als gevolg van de politieke vorming in de SBZ werden vele diefstallen, sabotage en zelfs moorden gepleegd die moesten worden onderzocht. Daartoe werd nauw samengewerkt met het

(Mfs) dat met name direct betrokken was bij het onderzoek van politieke strafzaken en mogelijke spionage. De operationele onderzoeken werden allen uitgevoerd door in burger geklede beambten op de plaats delict.  

De middelen die werden gebruikt zijn overwegend praktisch voor hun tijd en werden waar mogelijk verbeterd door technieken die in de periode (1949-1989) actueel en soms zelfs vooruitstrevend waren. Naast deze toch wel operationele politiek getinte activiteiten werden ook civiele zaken onderzocht op de plaats van de misdaad. Sporenonderzoek vond plaats in voorkomende gevallen met speurhonden. Vinger en voet- afdrukken werden veiliggesteld teneinde later als bewijs voor een veroordeling te kunnen worden aangevoerd. De opleiding van de dienst was vrij zwaar na  enkele jaren actieve dienst en ervaring in bijvoorbeeld de "Schutzpolizei" kon men na (selectie) een specifieke opleiding volgen voor de (KRIPO). Met name de politieke leer en loyaliteit aan het systeem van de DDR speelde een cruciale rol. Meer nog dan bij de overige diensten. Ook had men de beschikking over zogenaamde inofficiële medewerkers bij de (KRIPO). Er zouden mogelijk enige honderden van deze medewerkers bij deze dienst werkzaam zijn geweest. Daar de (DVP) na de Wende in (1990) werd opgeheven was dit ook het einde van de (KRIPO) in deze vorm. Voor zover de auteur nu bekend konden gezien de samenwerking met het (Mfs) vele (KRIPO) medewerkers geen overstap naar de diensten in het verenigde Duitsland maken.

Ook in de SBZ bestond al direct de "strafvollzugdienst" die onder justitie viel (penitentiaire dienst) die na de grondlegging (1949) van de DDR  deel van het "Ministerium des Innern"(MdI) en de "Hauptverwaltung Deutsche Volkspolizei (HDVP)" ging uitmaken. Het was duidelijk een onderdeel van de (DVP). Er waren verschillende gevangenissen om delinquenten onder te brengen of vast te zetten in afwachting van een veroordeling of om de hun opgelegde straf uit te zitten. Voor jeugdige delinquenten waren er specifieke heropvoeding-huizen. In het algemeen een dienst die men kan vergelijken met strafgevangenissen bij ons in het Westen. Niet te verwarren met het (Mfs) dat zelf (geheime) gevangenissen bezat. De "strafvollzugdienst" medewerkers konden vrijwel allen integreren in de dienst van het verenigde Duitsland.

 De dienst "Paß- und Meldewesen" is al even genoemd bij de (ABV) beambte

en had een tweeledige functie een "Persönliche Daten"(PD) afdeling verzorgde alle registratie van gegevens omtrent burgers van de DDR met een centrale in Berlijn waar alle data werd bewaard en van onschatbare waarde was voor alle  staatsdiensten van de republiek. Ook deze dienst ressorteerde onder het "Ministerium des Innern"(MdI) als onderdeel van de (DVP) Echter dit was niet bij (alle) burgers bekend. Bij het grote publiek wist men niet beter dat men bij het "Paß- und Meldewesen" terecht kon voor tal van normale verordeningen zoals het eerder genoemde "hausbuch"  en voorts aanvragen voor rijbewijzen, persoonsgegevens, lidmaatschappen, reisdocumenten voor bezoek aan landen buiten de DDR etc. Deed een burger een aanvraag dan werd deze getoetst via de (ABV), (Mfs), en (PD) alvorens toestemming werd verleend. Na de Wende wilde men zoveel mogelijk data gegevens in de systemen van het verenigde Duitsland overnemen in hoeverre dit is gelukt of gewenst was is de auteur niet bekend........